Wysoka i smukła, z pióropuszem liści na czubku – kojarzy nam się z wakacjami w ciepłych krajach. I oczywiście z Wielkanocą.
Tak jak na innych terenach dąb, jesion czy świerk – palma stanowiła obraz Drzewa Kosmicznego: znajdującej się w centrum świata osi, łączącej ziemię, zaświaty i niebiosa. W krajach arabskich, na Polinezji i w Afryce uznawano ją za drzewo życia. W wierzeniach perskich palma symbolizowała rajską krainę, u Greków zaś światłość.
W jednym ze starobabilońskich hymnów opiewano 360 sposobów jej wykorzystania – liści, owoców, drewna, soku. Podczas żydowskiego Święta Namiotów między innymi z liści palmowych układano rytualny bukiet zwany lulaw. Liść palmy wręczano olimpijskim zwycięzcom przed uwieńczeniem ich laurem, ale i władcom – łączy się to z symboliką płodności i zwycięstwa. Chrześcijaństwo dodało też rys męczeństwa, stąd wielu świętych przedstawia się z gałązkami palmowymi w ręce.
Palma jest jednym z najlepiej kojarzonych „znaków charakterystycznych” Wielkanocy. Pojawia się w Niedzielę Palmową, zwaną też Kwietną lub Wierzbną, kiedy Kościół świętuje triumfalny wjazd Jezusa do Jerozolimy. Tłum, oddając mu cześć, rzucał pod jego nogi gałązki palmowe i oliwne.
Pierwsze procesje upamiętniające to wydarzenie odbywały się już w IV wieku w Jerozolimie. W kolejnych stuleciach rozprzestrzeniły się też na inne obszary, aż wreszcie, w XI wieku, święcenie palm w Niedzielę Palmową wprowadzono do liturgii tego dnia. W Polsce ten zwyczaj pojawił się już w średniowieczu.
Mamy różne tradycje robienia palemek. Jednymi z najpopularniejszych są kolorowe palemki wileńskie. W Polsce południowej i na Kurpiach palmy osiągają olbrzymie rozmiary. Te kurpiowskie, jakie oglądać można na przykład w Łysem, mają około 5-6 metrów i są zrobione z pnia sosenki lub leszczynowego pręta, który owija się bibułkowymi kwiatami i zielonymi roślinami. Z kolei południowopolskie, znane z Tokarni i Lipnicy Murowanej, to giganty, przekraczające czasem 30 metrów.
Robi się je z wierzbowych, leszczynowych lub wiklinowych witek, w kilku miejscach przewiązanych witką wierzbową, zakończonych wiechą z bazi, bibułkowych kwiatów, jedliny i wstążek. I nie jest to tylko sztuka dla sztuki – wygląd i wielkość palmy wielkanocnej mają wpływać na zdrowie i powodzenie rodziny, zwłaszcza dzieci. Życzmy sobie zatem na Wielkanoc pięknych palemek, a na wakacje wypoczynku pod prawdziwą palmą daktylową.
Zuzanna Grębecka
fot. Be&W, Shutterstock.com
dla zalogowanych użytkowników serwisu.