Wieża Babel

Każdy z nas dobrze zna tę historię. Oto ludzie mieszkali w dolinie Szinear i mówili tym samym językiem. Tam postanowili wznieść ogromną wieżę, która miała sięgać nieba i być znakiem dla wszystkich, by się nie rozproszyli.

Kiedy jednak wypalono cegłę i rozpoczęto budowę, rozgniewany Bóg pomieszał języki tak, by jeden człowiek nie mógł zrozumieć drugiego. Ludzkość rozpierzchła się po całym świecie. Tyle mówi Księga Rodzaju. Dziś wiemy z całą pewnością, że na Ziemi występuje około 50 tysięcy różnych narzeczy.

Jednymi posługują się wielomilionowe narody, innymi tylko kilkunastoosobowe plemiona. Ale wszystkie języki mogą pochodzić od jednego prajęzyka – pierwszej mowy, której używał człowiek. Antropolodzy i językoznawcy nie są zgodni, kiedy ów język mógł się pojawić. Padają daty od 40 tysięcy do miliona lat! Lecz jedno jest pewne: odkrycie pierwszej ludzkiej mowy byłoby porównywalne nieomal ze znalezieniem świętego Graala. Od lat więc szukają jej naukowcy na całym świecie. Wśród tych uczonych jest David Gill z Instytutu Maksa Plancka w Lipsku.

– Język od początku naszych dziejów był związany z czynnościami magicznymi – tłumaczy naukowiec. – Magia i słowa stanowiły jedno pojęcie. To, co nie było nazwane, nie istniało. Dopiero kiedy zyskiwało imię, było rozpoznawane przez ludzi, stawało się częścią ich środowiska.
– W niektórych kulturach taka magia języka zachowała się do tej pory – dodaje Jeff Connor Clinton z Georgetown University w Waszyngtonie.
– Lud Malgaszów, rdzennych mieszkańców Madagaskaru, wierzy, że przez całe życie człowiek jest obserwowany przez złe duchy. Podsłuchują one ludzi i dzięki uzyskanym informacjom mogą im zrobić krzywdę. Dlatego kiedy Malgasze rozmawiają ze sobą, to szyfrują informacje. Nie mówią o swoich bliskich po imieniu, lecz używają określeń typu: „Ten, który przyprowadził krowy o zmierzchu”. Wszystko po to, żeby złe duchy nie mogły im zaszkodzić!

Taki właśnie był pierwszy język: pełen magii i tajemnicy – uważają naukowcy. Dave Ellis z Uniwersytetu Browna podkreśla, że prawie we wszystkich religiach mowa odgrywa ogromną rolę i ma moc twórczą. W chrześcijaństwie, hinduizmie i islamie Bóg stworzył świat jednym słowem. Poza tym język sprawiał, że dla ludzi zaczynały istnieć nowe rzeczy i zjawiska. W końcu w Księdze Rodzaju jest mowa o tym, że Bóg nakazał Adamowi nazwać wszystko to, co znajduje się w raju. W ten sposób nasz praojciec niejako dokończył aktu tworzenia.