Muzułmanie w Polsce
Dziś żyje u nas ponad 20 tysięcy muzułmanów. Większość z nich to obcokrajowcy lub naturalizowani obywatele innych krajów. Niewielką grupę stanowią konwertyci, czyli osoby, które na islam się nawróciły. Pozostali – około 5 tysięcy – to mieszkający na Podlasiu Tatarzy, wyznający islam odmiany sunnickiej kierunku hanafickiego. Ludność tatarska pojawiła się na stałe w tej części Europy w XIV wieku, gdy książęta litewscy (w tym Witold) przyjęli na swoje ziemie uciekinierów z Wielkiej Ordy. Nadano im obywatelskie swobody, zagwarantowano wolność wyznania i osiedlono nad Niemnem. W zamian za to Tatarzy pełnili służbę wojskową,

przede wszystkim jako lekka jazda. Walczyli w wojnach przeciw Krzyżakom, także w bitwie pod Grunwaldem. Osady na Litwie oraz ziemi nowogródzkiej i grodzieńskiej funkcjonowały do XVIII wieku. Na terenie obecnej Polski znajduje się jedna enklawa Tatarów. Są to wsie Bohoniki i Kruszyniany na Podlasiu, które muzułmanom podarował król Jan III Sobieski.

Mimo że Tatarom nadawano tytuły szlacheckie, pełnię praw obywatelskich zagwarantowała im dopiero Konstytucja 3 maja, natomiast islam uznano za oficjalną religię w Polsce w 1936 roku. Obecnie funkcjonują w naszym kraju dwa główne związki muzułmanów. Starszy, jeszcze przedwojenny Muzułmański Związek Religijny RP oraz założona w 2001 roku Liga Muzułmańska. W 2004 roku po raz pierwszy od ponad 70 lat wybrano Muftiego RP, czyli najwyższego reprezentanta muzułmańskiej społeczności. Jest nim imam Białegostoku Tomasz Miśkiewicz.

Islamski ekstremizm
Gdy mówimy o islamskim ekstremizmie i terroryzmie, warto rozróżnić dwie rzeczy: islam jako religię i islam jako system polityczny. Religia muzułmańska występuje w różnych odmianach. Są odłamy bardziej liberalne, gdzie Koran i sunna interpretowane są w sposób, powiedzmy, współczesny. Z drugiej strony niektóre wspólnoty czytają święte pismo dosłownie, starając się jak najdokładniej wypełniać boskie przykazania. Tak jak czynił to Muhammad wieki temu. Tu wkracza polityka, bo większość państw muzułmańskich to państwa wyznaniowe. To interpretacja Koranu kształtuje obowiązujące tam prawa, zasady i obyczaje. Zwyczaje te są często bardzo odmienne od europejskich, co powoduje konflikty.

Grupy ekstremistyczne powołują się na bardzo ścisłą, tradycyjną interpretację Koranu. Odrzucają cywilizację Zachodu jako źródło tego, co niemoralne i pełne hipokryzji. Propagują dżihad, czyli działania mające umocnić islam, także przy użyciu siły. Pragną oddzielić świat islamu od zewnętrznych wpływów. Impulsem do ich aktywności jest szeroko pojęta sytuacja międzynarodowa: konflikty Izraela z innymi państwami i narodami Bliskiego Wschodu, zaangażowanie w nie Ameryki, działania Rosji względem Czeczenii i republik muzułmańskich.


Stanisław Gieżyński
FOT. East News, Andrzej Sidor/Forum,
Fotochannels, shutterstock.com