Osobliwości osobowości

W rozwoju osobowości mózg przyjmuje za dobrą monetę wszystko, co nas otacza. Czerpie z „wychowania”, doświadczeń społecznych i wzorców kulturowych, zapamiętuje nasze chwile radości i traumy – i z tego buduje naszą osobowość. Nie dość jednak, że robi to „po swojemu”, to na dodatek czerpie też z genów innych osób!  Nieustannie wymieniamy z bliskimi kawałki nas samych! – twierdzi immunolog Gerald N. Callahan. I nie chodzi mu tylko o maniery, wymowę, zwyczaje i pomysły, jakie przejmują od siebie kochankowie – w dłuższych bliskich związkach dosłownie wchłaniamy się nawzajem.

Wymiana między ludźmi zachodzi nie tylko na płaszczyźnie zachowań, ale też na bardziej cielesnym poziomie. Na przykład, gdy zarażamy się grypą, nasze wirusy zabierają ze sobą w świat trochę naszych białek i lipidów, po to, by następnie rozpuścić je we wnętrzu swojej kolejnej ofiary. Przy tej okazji bardzo często wymieniamy z innymi cząstki naszych genów (najwięcej w czasie uprawiania seksu). A kiedy cząstki ich DNA docierają do naszych chromosomów, modyfikują połączenia neuronowe w mózgu i zmieniają naszą osobowość. W ten sposób cząstka tych, których kochaliśmy, zostaje w nas na zawsze. Bez względu na to, czy jest dobra, czy zła.

W czasie porównań budowy mózgów badanych i systemu ich połączeń nerwowych odkryto coś jeszcze. Okazało się, że opierając się na codziennych doświadczeniach człowieka i swojej budowie genetycznej, mózgi tworzą nowe połączenia nerwowe dość przypadkowo. Wiele zależy od tego, w jakim momencie nasz mózg postanowi zbudować (lub zlikwidować) połączenie nerwowe, by utrwalić (albo osłabić) jakąś cechę naszej osobowości.

Czy w tej konkretnej chwili jakieś związki chemiczne w naszym mózgu będą bardziej aktywne od innych, czy akurat jakiś gen uaktywni się bardziej niż zwykle, czy nie. – To – jak mówi Callahan – niekończąca się gra, której zasady nie są określone i w której nasza biologia ma o wiele więcej do powiedzenia, niż zwykliśmy sądzić. Właśnie dzięki temu każdy mózg jest inny, a nasza osobowość – choć od nas zależy tylko w niewielkim stopniu – jest niepowtarzalna.

Wiek mózgu
Zmniejszanie się objętości mózgu ma wpływ na typ osobowości – twierdzą psychologowie z Washington University w Saint Louis. Analizując obrazy uzyskane podczas badania rezonansem magnetycznym 79 ochotników w wieku 44-88 lat, akademicy zauważyli, że z wiekiem zmniejsza się wielkość istoty szarej.

– Wyraźnie widoczny jest związek między osobowością a objętością mózgu, szczególnie w obszarach powiązanych z przetwarzaniem emocjonalnym i społecznym. Można zaryzykować twierdzenie, że osobowość oddziałuje na tempo starzenia się mózgu – mówi psycholog dr Denise Head. Amerykańscy naukowcy zamierzają potwierdzić tę tezę, monitorując zmiany strukturalne zachodzące w mózgach wolontariuszy.

Kształt ma znaczenie
Wpływ na osobowość ma kształt poszczególnych fragmentów mózgu. Naukowcy z University of Minnesota w Minneapolis zebrali ochotników, którym po wypełnieniu ankiet psychologicznych wykonano zdjęcia mózgu. Uzyskane dzięki kwestionariuszom rysy charakterologiczne porównano z wymiarami elementów ośrodkowego układu nerwowego człowieka. Okazało się, na przykład, że osoby z rozwiniętą korą przedczołową są bardziej sumienne!


Jerzy Gracz