★ Rozgrzewający dżem winogronowy

Niezwykły zapach rosnących w Polsce ciemnych winogron można zatrzymać albo w domowym winie, albo w tym dżemiku.
Około kilograma dojrzałych, słodkich winogron umyj i oddziel od gałązek. Wrzuć do rondla z grubszym dnem. Zalej sporym kieliszkiem dobrego porto. Gotuj na niewielkim ogniu, mieszając od czasu do czasu przez prawie godzinę. Zdejmij z ognia i przełóż na sito. Możesz teraz ręcznie wybrać pestki i pozostawić aromatyczne skórki lub przetrzeć całość przez sito. Pozbawiony pestek miąższ znów przełóż do rondla, dodaj dwie łyżki soku z cytryny i pół szklanki cukru. Dobrze wymieszaj. Zagotuj. Jeśli dżem jest za rzadki, można gotować go jeszcze chwilę, mieszając. Wkładaj gorący do słoiczków i pasteryzuj około 10 minut. Znakomity do śniadaniowych grzanek zimą.

★ Kapustka czerwona z sokiem z czarnej porzeczki

Świetnie smakuje z dodatkiem dzikiego ryżu lub opiekanych na złoto kartofelków.
Główkę czerwonej kapusty oczyść z wierzchnich liści i poszatkuj (bez głąba). Jedną średnią czerwoną cebulę posiekaj i zeszklij w rondlu najlepiej na 2-3 łyżkach klarowanego masła (może być olej lub oliwa), dodaj kapustę i duś ją, często mieszając, aż liście zrobią się miękkie. Dodaj około ½ szklanki dobrego soku z czarnej porzeczki, 2 listki laurowe, 2-3 utłuczone goździki, kawałek kory cynamonu. Zamieszaj, dopraw solą i pieprzem. Na koniec do kapustki dodaj trochę płynnego miodu albo brązowego cukru. Całość jeszcze raz dokładnie wymieszaj i duś do miękkości (mniej więcej 45 minut).


★ Nalewka z czarnego bzu

Będzie nagrodą dla wytrwałych, ponieważ z czasem jest coraz lepsza, a jeśli jesień jest słoneczna, w odstałej nalewce można odnaleźć nawet smak przypominający czekoladę.  
Owoce muszą być dojrzałe. Ważne, aby w kiściach nie było czerwonych jagód. Około 2 kg oczyszczonych i pozbawionych szypułek owoców przesyp do większego słoja lub gąsiorka, zasyp 40 dag cukru, odstaw na dobę w ciepłe miejsce, na przykład na słoneczny parapet, mieszając od czasu do czasu, by cukier się rozpuścił. Teraz zalej owoce litrem spirytusu i pozostaw w temperaturze pokojowej na blisko 2 miesiące. Po upływie tego czasu zlej nalew do innego gąsiorka, owoce wyciśnij przez gazę i otrzymany płyn dolej do nalewu. Pozostaw do sklarowania. Gdy osad się wytrąci, zlej nalewkę, odstaw. Powinna czekać co najmniej rok.

★ Placek winogronowo-figowy

Placek jest świetnym deserem lub przekąską. Podawać go można z pleśniowym serem. Masa migdałowa i chrupiące pesteczki winogron i fig dodają szczególnego smaku.
3 szklanki mąki przesiej do miski, dodaj 5-6 łyżek cukru pudru, szczyptę soli, 2 płaskie łyżki smalcu i 2 żółtka. Miksuj mikserem albo rozcieraj palcami, aż powstaną drobne okruszki ciasta. Dodaj około ¼ szklanki wody i zagniataj, aż ciasto zacznie się łączyć. Wyjmij z miski i zagnieć całość w jedną kulę. Podziel na 2 części i wstaw do lodówki na prawie godzinę. Przygotuj masę migdałową. Zmiksuj ¼ szklanki cukru z 4 łyżkami masła. Wbij jedno duże jajo i znów dokładnie zmiksuj. ½ szklanki obranych i uprażonych na suchej patelni migdałów zmiel z 3 łyżkami cukru i wsyp do masy. Dodaj łyżkę mąki, szczyptę soli i ziarenka z pół laski wanilii. Wszystko jeszcze raz dokładnie zmiksuj. Połowę kruchego ciasta rozwałkuj między dwiema warstwami papieru do pieczenia na prawie 2-3 mm i wyłóż nim wysmarowaną lekko masłem prostokątną lub okrągłą formę do pieczenia. Na cieście rozprowadź masę migdałową, a na niej ułóż pokrojone na pół ciemne winogrona i pokrojone w cząstki świeże figi. Drugą część ciasta też rozwałkuj na placek i potnij go na paski (radełkiem albo nożem). Ułóż z nich na owocach zgrabną kratkę. Wstaw do piekarnika i piecz mniej więcej godzinę do zrumienienia w 190°C. Świetny z serem pleśniowym i kieliszkiem cięższego wina typu madera lub sherry.

★ Tartinki z fioletowymi owocami i kremem pomarańczowym

Ciemne owoce wyglądają ślicznie na tle żółtego kremu.
Foremki na tartinki wysmaruj masłem i posyp lekko bułką tartą, wyłóż kruchym ciastem (z przepisu jak wyżej). Nakłuj ciasto widelcem i piecz w 180°C, aż będą rumiane. Zrób krem. Szklankę mleka zagotuj ze skórką otartą z pomarańczy i ziarnkami z ½ laski wanilii. Odstaw do wystygnięcia. 2 duże żółtka utrzyj do białości z ¼ szklanki cukru. Wsyp 3 łyżki mąki, zamieszaj i powoli wlewaj przestudzone mleko, aż powstanie jednolita masa. Naczynie z kremem postaw na małym ogniu i podgrzewaj, aż krem zgęstnieje do konsystencji budyniu. Wystudzonym kremem napełniaj tartinki. Na wierzchu ułóż owoce: borówki amerykańskie, jeżyny lub połówki ciemnych winogron.

Urszula Duda-Szelińska
z zawodu biolog, gotuje z zamiłowania. Twierdzi, że to natura przyrodnika
pomaga jej odkrywać smaki i zapachy świata.
fot.: stockfood/free, shutterstock