Dzikie kłamczuchy

Niepozorni manipulatorzy

Zwierzęcych oszustów można spotkać także wśród ptaków. Samice błotniaka stawowego zalecają się do samca, z którym nic je nie łączy. Wszystko po to, by dostać od niego upolowaną zdobycz. Gdy im się to uda, chwytają pokarm i błyskawicznie odlatują. Jedzenie jest bowiem dla młodych, które mają z innym samcem.

Najbardziej pomysłowe są jednak owady i mięczaki, których o takie umiejętności w ogóle byśmy nie podejrzewali. Jedne zmieniają zapach, inne kolor i kształt. A jeszcze inne, jak patyczaki i straszyki, potrafią udawać chore lub martwe. Te ostatnie są w ogóle niezwykle pomysłowe. W razie zagrożenia tak zlewają się z otoczeniem, że stają się całkowicie niewidoczne. A nimfy jednego z nich, straszyka australijskiego, tuż po wykluciu upodabniają się wyglądem do agresywnych mrówek.

Czasem zachowania zwierząt są tak zaskakujące, że wprawiają w osłupienie nawet naukowców, którzy badają ich zwyczaje. Przykładem mogą być choćby ośmiornice. Znawcy tematu od dawna wiedzieli, że większość z nich bez trudu zmienia barwę, by wtopić się w otoczenie.

Ale jedno z tych zwierząt, odkryte w 1998 roku w Indonezji, okazało się być mistrzem oszustwa. Potrafi ono naśladować ubarwienie i kształt różnych zwierząt zamieszkujących te same, co ono wody: skrzydlice, węże morskie, a także flądry. Układa się wtedy płasko na dnie, ramiona wyciąga wzdłuż ciała i tak pływa, naśladując ruchy ryby. Łatwiej jej wtedy upolować ofiarę.

Wyjątkowo wyrafinowaną sztuczkę stosuje motyl, modraszek arion, który w stadium gąsienicy naśladuje zapachy wydzielane przez mrówki wścieklicy. Zapach wabi mrówki, które sądzą, że larwy motyla to ich potomstwo. Zanoszą je więc do mrowiska i tam karmią. Gdy larwy modraszka najedzą się do syta, przeobrażają się w motyle i opuszczają gniazdo mrówek.

Niedawne badania wykazały, że mrówki nie tylko tolerują intruza, ale także, gdy zaczyna brakować pokarmu, zabijają własne larwy, by móc nakarmić nimi gąsienice motyli. Motyle nauczyły się bowiem naśladować nie tylko zapach mrówek, ale także delikatny dźwięk wydawany przez głodną królową mrówek. Dzięki temu modraszek jest traktowany jako najważniejszy członek mrówczej społeczności.

Mistrzowie kłamstwa

Akustyczne triki stosują też nocne motyle z rodziny niedźwiedziówkowatych. Emitują one dźwięki, które zakłócają echolokację nietoperzy. Ssaki te nie mogą schwytać ćmy, choć bardzo się starają. Nie są bowiem w stanie zlokalizować, gdzie znajduje się owad. Zdaniem naukowców, zachowanie ciem przypomina prawdziwe zagłuszanie radarów stosowane we współczesnych myśliwcach.

A co robi zwierzę, gdy nie chce podać swojego prawdziwego wieku? Zamienia się w młodzieniaszka. Takie nietypowe rozwiązanie, odkryte przez naukowców dopiero w latach 90. XX wieku, znalazła meduza Turritopsis dohrnii, która żyje w morskich głębinach Morza Śródziemnego.

Gdy meduza poczuje się stara lub chora, przekształca się w swobodnie pływającą, orzęsioną larwę – planulę, która osiada na dnie i przemienia się w polipa. Jednocześnie wszystkie jej komórki, zamiast umierać, wchodzą w młodsze stadium rozwoju. To się nazywa oszustka!

Dorota Reinisch
fot. shutterstock