Kim był Kuba Rozpruwacz?

Katalog morderców

Powstał całkiem spory katalog kandydatów do roli Rozpruwacza. Oto ważniejsi z nich:

* Młody adwokat Montaque Druitt, stały klient prostytutek. Wiedzę medyczną mógł posiąść z ksiąg ojca lekarza, po matce zaś odziedziczyć dużą niestabilność emocjonalną. W grudniu 1888 r. popełnił samobójstwo.

* Aaron Kosminsky, Żyd polskiego pochodzenia, zamieszkały w Whitechapel. Z zawodu fryzjer, znany był z brutalnych zachowań wobec kobiet. Zmarł młodo w psychiatryku.

* Michael Ostrog, podający się za rosyjskiego lekarza, mający na pieńku z prawem i leczony w zakładzie psychiatrycznym.

* George Chapman (prawdziwe nazwisko Seweryn Kłosowski i z zamordowaną Anne Chapman nie miał nic wspólnego), zanim przybył do Anglii, uprawiał zawód felczera. O jego brutalności w Whitechapel krążyły legendy. Pod koniec 1888 r. wyjechał do USA i właśnie w tym czasie zdarzyła się tam seria zbrodni bardzo podobnych do tych w Londynie. Został stracony za otrucie trzech kobiet. Jednak morderstw w stylu Rozpruwacza nigdy mu nie udowodniono.

* Za potencjalnych sprawców uważani też byli: słynny pisarz i matematyk Lewis Carroll (ten od „Alicji w krainie czarów"), znany ze skłonności do małych dziewczynek, a także niechęci do dorosłych kobiet oraz aktor i malarz Richard Sickert. Podejrzenia sięgały zresztą jeszcze wyżej.

* Na liście znaleźli się premier Wielkiej Brytanii, William Gladstone, sir William Gull – osobisty lekarz królowej Wiktorii, a nawet jej wnuk Albert Wiktor, książę Clarence. Ten ostatni miewał zaburzenia psychiczne. Cierpiał też na syfilis, którym zaraził się właśnie od prostytutki. Często bywał w Whitechapel, a na przełomie 1888 i 1889 r. trafił do kliniki psychiatrycznej, gdzie spędził resztę życia.

* Pojawiła się nawet hipoteza, że Kuba Rozpruwacz był... kobietą. John Morris, autor książki „Jack the Ripper: The Hand of a Woman" („Kuba rozpruwacz. Ręka kobiety"), obstawał, że chodzi o Lizzie Williams, żonę jednego z dworskich lekarzy, zresztą także podejrzewanego przez policję. Sprowadzona na skraj obłędu przez fakt, że nie mogła mieć dzieci i zazdrosna o męża chętnie wizytującego zaułki Whitechapel, miała zabijać urojone sprawczynie swojego nieszczęścia.

Nasz rodak z Kłodawy

Russell Edwards miał więc szeroki wybór, zanim wydał komunikat... "Ustaliliśmy, z taką pewnością, z jaką było to możliwe, że sprawcą (brutalnego zabójstwa Catherine Eddowes) był Aaron Kosminski". Istnieje duże prawdopodobieństwo, że popełnił też pozostałe zbrodnie, że Kuba Rozpruwacz to on!

Aaron Kosminski pochodził z Kłodawy, niewielkiej miejscowości w Wielkopolsce. Tak naprawdę nazywał się Aaron Mordke vel Kośmiński. Urodził się 25 września 1865 r. Jego ojciec Józef był krawcem, matka Golda powiła jeszcze czwórkę dzieci. Po śmierci ojca Aaron wraz z siostrą wyemigrował w 1880 r. do Londynu, gdzie zamieszkali jak większość emigrantów w najbiedniejszej dzielnicy – Whitechapel. Tam pracował jako fryzjer.

Miał dość ponurą fizjonomię – krzaczaste bokobrody i sumiaste wąsy. Już wtedy pojawiły się u niego problemy psychiczne. Po listopadzie 1888 r. w jego życiu musiał nastąpić jakiś przełom, wskutek którego zaprzestał swej zbrodniczej działalności. Wiadomo, że w 1891 r. trafił do psychiatryka (trzy lata po serii zabójstw). W dokumentacji medycznej na jego temat napisano między innymi, że przejawiał zachowania autodestrukcyjne. Według ówczesnych medyków chodziło o to, że często się masturbował i nie chciał się myć. Jedne źródła podają, że zmarł w 1899 r., inne że w 1919.

Wydaje się, że zagadka fascynująca świat została wreszcie po 126 latach rozwiązana. Wiele na to wskazuje, choć nadal istnieje sporo wątpliwości. Tak naprawdę pewne jest – uważają oponenci Edwardsa – tylko to, że w ostatnich dniach przed śmiercią Catherine spotkała się z Aaronem Kosminskim. I raczej nie odmawiali razem pacierzy.

Najokrutniejszy Brytyjczyk w dziejach

Mimo że w Whitechapel wiele się zmieniło, wciąż można stanąć w miejscu, gdzie znaleziono ciało Elizabeth Stride, przejść przez bramę kamienicy nr 26 przy Miller's Court, którędy ze swym oprawcą przechodziła Mary Kelly, oraz wychylić kufelek piwa w Ten Bells, pubie, w którym Rozpruwacz wypatrywał swoje ofiary. A jeśli jeszcze ulice zasnuwa mgła, emocje rosną, bo jest zupełnie, jak wtedy...

Na wycieczki szlakiem mordercy dzień w dzień wyrusza kilka grup turystów. A prowadzą je historycy, jak Donald Rumbelow, były kurator Muzeum Zbrodni w Londynie, najwybitniejszy "ripperolog" świata. Bo o "najokrutniejszym Brytyjczyku" – jakim to tytułem w 2006 r. obdarzył Kubę Rozpruwacza miesięcznik "BBC History" – powstała osobna dziedzina wiedzy, zwana "ripperologią" (ripperology). A wyniki jej badań publikowane są aż w trzech periodykach:"Ripperana", "Ripperologist" i "Ripper Notes".

Kuba Rozpruwacz nadal inspiruje twórców. Stał się bohaterem ponad stu książek i równie wielu filmów – od nobliwych fabuł z Sherlockiem Holmesem po niemy obraz Alfreda Hitchcocka z 1927 r. "The Lodger: A Story of the London Fog". W 1988 r. powstał "Jack the Ripper" w reżyserii Davida Wickesa, w 2001 r. "Z piekła rodem" braci Hughes, gdzie w rolę inspektora Abberline'a wcielił się sam Johnny Depp.

Wika Filipowicz
fot. fotochannels, forum, shutterstock