Kiej ostatki, to ostatki, cieszcie się dziouchy i matki! Kiej ostatki, to ostatki, niech tańcują wszystkie babki! Kiej ostatki, to ostatki, Niech się trzęsą babskie zadki…

Dawne zapusty to czas swatania, biesiad, balów i kuligów. Tradycyjnie większość zabaw odbywała się dopiero w ostatnim tygodniu przed ostatkami. Punktem kulminacyjnym był Tłusty Czwartek. W miastach i dworach wydawano bale, na wsiach organizowano tańce, wypiekano ciasta, smażono pączki i chrusty.

To słodkie święto ma jednak zaskakujące korzenie, które wykraczają poza zagadnienia czysto kulinarne i miało feministyczny wydźwięk! Za czasów naszych prababek, aż do początku XX wieku, bawiły się tylko kobiety! Był to dzień hulanek i zabaw mężatek, czasem również młodszych dziewcząt. Stąd jego nazwa „babski comber”.

Według Oskara Kolberga (t. 5) już od XVI w. krakowskie przekupki wyprawiały w Tłusty Czwartek Babski Comber „…baby straganne schodziły się z różnych ulic w rynek krakowski… Rynek cały był kołem tańca, uciekały przed nim chłopaki, bo gdy go baby pochwycić zdołały, przywiązywały do klocka, mszcząc się, iż w bezżeństwie kończył zapusty, w wieniec go wystroiły i przymuszały ciągnąć kloc po rynku krzycząc: comber, comber, aż się okupił”.

Taki babski odwet raz w roku! A może by wrócić do zwyczajów kobiecych „combrowych czwartków”: śmiechów, ploteczek, opowieści o facetach z leciutką nutą zdrowego dystansu i humoru? Odreagujmy z dowcipem codzienność w babskim towarzystwie, a męskie serca i tak złamiemy zapustowymi łakociami. Wiadomo przecież, mężczyźni to łasuchy, a prosta droga do serca prowadzi przez żołądek! Nie trzeba będzie ich karać za bezżeństwo drewnianym klockiem!

★ Bakaliowe pączusie z miętą
Niezwykłego, nieco orientalnego smaku dodaje pączkom mięta.

Z 5 dag drożdży, łyżeczki cukru i 4 łyżek ciepłej wody przygotuj zaczyn i odstaw go na 10-15 minut. Na blat przesiej ½ kg mąki, dodaj 3 łyżki posiekanego miękkiego masła, ¼ szklanki cukru pudru, szklankę jogurtu naturalnego, szczyptę soli i zaczyn drożdżowy. Wyrób ciasto, zagnieć w kulę, przykryj i odstaw do wyrośnięcia. Gdy podwoi objętość, dodaj sparzone i skropione łyżką soku z cytryny rodzynki (około 15 dag), łyżkę otartej skórki pomarańczowej i ½ łyżeczki suszonej mięty. Znów zagnieć ciasto. Odrywaj kawałki i formuj pączusie (kulki lub oponki). Smaż w gorącym oleju na złoty kolor. Odsącz na papierowym ręczniku z nadmiaru tłuszczu. Oprósz cukrem pudrem lub posmaruj lukrem przygotowanym z cukru pudru i soku pomarańczowego: do szklanki cukru wlewaj powoli, mieszając, tyle soku pomarańczowego, aby uzyskać kremową konsystencję. Udekoruj listkami świeżej mięty.  

★ Jabłuszka w cieście rumowym
Najlepsze są szare renety lub małe owoce odmiany champion. Do wnętrza lubię używać konfitury pigwowej – wtedy są bardziej wytrawne.

Jabłka obierz i wydrąż gniazda nasienne, posyp cukrem pudrem i polej rumem lub koniakiem. Odstaw na kilka godzin. Środki napełnij konfiturą. Zrób ciasto na pączki. Przygotuj zaczyn z 2 łyżek letniego mleka, 2 dag drożdży, łyżeczki cukru i łyżeczki mąki. Odstaw, aż podrośnie. 1 ½ szklanki mąki przesiej do miseczki, dodawaj stopniowo, mieszając, ½ szklanki letniego mleka, zaczyn drożdżowy, 2 roztrzepane jajka, ½ szklanki cukru pudru. Na końcu – ¼ szklanki sklarowanego rozpuszczonego masła i 2 łyżki rumu. Całość dobrze wyrób i odstaw do wyrośnięcia. Gdy ciasto podwoi objętość, odrywaj po kawałku, rozgniataj na dłoni i otulaj nim jabłuszka tak, aby nie było pęknięć. Układaj miejscem złączenia na ściereczce. Po około 10 minutach smaż jabłka w gorącym tłuszczu (około 1 l), aż będą rumiane. Odsącz na papierowym ręczniku i jeszcze ciepłe smaruj lukrem zrobionym z cukru pudru i odrobiny rumu.

★ Obwarzanki serowe z ajerkoniakowym sosem
Świetne na babskie spotkanie. Smakowity sos do oblizywania, ciepły i aromatyczny.

Przygotuj zaczyn z 5 dag drożdży, 2 łyżeczek cukru i 5 łyżek ciepłego mleka, odstaw do wyrośnięcia. W malakserze utrzyj 2/5 kostki miękkiego masła z 2 łyżkami cukru pudru, dodaj 1 ½ szklanki homogenizowanego serka, 3 żółtka roztrzepane, całe jedno jajko, łyżeczkę skórki otartej z cytryny, drożdżowy zaczyn, 2 szklanki przesianej mąki i szczyptę soli. Utarte ciasto wyłóż na blat oprószony mąką. Wyrabiaj przez 2-3 minuty, uformuj kulę, przykryj i zostaw do wyrośnięcia. Gdy podwoi objętość, chwilę wyrabiaj a następnie rozwałkuj na grubość około 0,3 cm, wykrawaj kółka, najpierw szklanką większe, a w nich kieliszkiem mniejsze, tak aby powstały krążki. Ułóż je na wysmarowanej tłuszczem blaszce, posmaruj roztrzepanym jajkiem i piecz w nagrzanym do 190°C piekarniku około 20 minut, aż się ładnie zrumienią. Przygotuj sos. Rozpuść proszek budyniu waniliowego w ½ szklanki zimnej wody, dodaj do 2 szklanek zagotowanego mleka, dokładnie wymieszaj, dodaj ½ szklanki ajerkoniaku i ziarenka wydrążone z laski wanilii. Zdejmij z ognia i ubijaj trzepaczką, aż masa będzie jednolita. Przelej do miseczki. Ostudzone obwarzanki maczaj w ciepłym sosie. Można oblizywać paluszki!